a
- 
                  阿美語元音之一,系展唇、後低舌面元音,音值為〔a〕,〔a/a〕等變體。 
- 
                  a元音處於音節開頭與收尾時,有輕微喉塞化,讀如〔`'~a〕、〔a`'~〕。 
- 
                  用法如下: 
- 
                  (1)前綴詞。 - 
                        
 aenem 六個人,aira 即將有,aikor 在後面。
 
- 
                        
- 
                  一般表示人的數目或其他附加意義。 
- 
                  (2)連接詞。 
- 
                  連接人名詞、人稱代詞主格形態,或者以指示代詞為修飾語的詞組,表示如、與、跟、以及等意義。 
- 
                  (3)結構助詞。 
- 
                  表示: 
- 
                  修飾關係。 
- 
                  並列關係。 - 
                        Ta'angayay a kohecalay.
 又大又白。
 
- 
                        Ta'angayay a kohecalay.
- 
                  連動關係。 - 
                        Talariyal a mifuting.
 去海上打魚。
- 
                        Karetengay a tatoyen.
 提起來很重。
 
- 
                        Talariyal a mifuting.
- 
                  `m~補充關係。 
- 
                  (1)語氣助詞。 - 
                        
 Akaka komaen, mawaraka(讀mawaraka)!
- 
                        
 Mapolina(讀mapolina)kiso i a'aloan!小心啊,你要掉到河裡去啊!
 
- 
                        
- 
                  放在動詞之後,並與之連讀,表示提醒對方警惕和提防即將出現的險情。 
- 
                  不要吃,會中毒的! 
- 
                  (2)感嘆詞。 
- 
                  表示驚訝、驚奇、驚嘆。 
- 
                  誰掉下去了? 
- 
                  futur : la particule "a" placée devant un verbe marque le futur - 
                        A ma'orad ano dafak.
 il pleuvra demain.
- 
                        A komaen kako.
 je vais manger.
- 
                        Tayra kako a misalama.
 j'irai (je vais) m'amuser.
 
- 
                        A ma'orad ano dafak.
- 
                  être : particule de liaison entre un adjectif en ay et un nom - 
                        O fagcalay a tamdaw konian.
 C'est un brave homme.
- 
                        O ga'ayay a holo'.
 le riz est bon.
 
- 
                        O fagcalay a tamdaw konian.
- 
                  et : particule de liaison entre deux noms - 
                        Potawan a ci Parih.
 Potawan et Parih.
 
- 
                        Potawan a ci Parih.
- 
                  pour; à - 
                        Padagen cigra a mihinam to kolog.
 aide la à chercher les buffles.
 
- 
                        Padagen cigra a mihinam to kolog.
- 
                  連結詞 (為某種意義或修飾用) a connecting particle with some of the meaning of "and" * modifying particle 
- 
                  1.連接詞 - 
                          
                          
                        O 'acefel no akong i lotok a miiloh kirawan.
 那是阿公在山上燒的煙。
 
- 
                          
                          
                        O 'acefel no akong i lotok a miiloh kirawan.
- 
                  2.依附詞 
- 
                  (範疇分類:其他)
                  [虛] - 
                        Fae:ket kiraan a ’anengang hay?
 那張椅子重嗎?
- 
                        Cima^ kiraan a tamdaw?
 那個人是誰呢?
- 
                        No singsi^ kiraan a kahngangay a codad.
 紅色的書是老師的。
- 
                        Nima^ kiraan a kahngangay a codad?
 紅色的書是誰的?
- 
                        Papina^ kamo a malakaka^?
 你有幾個兄弟姊妹?
- 
                        Romakat kako a talapicodadan to romi’ami’ad.
 我每天走路去學校。
- 
                        Talalotok ci mama^ a mi’adop.
 爸爸在山上打獵。
- 
                        Hay, tada salongan a ’arawen ko teker ni Idek.
 是的,彩虹看起來真美麗。
- 
                        Faecal a ’arawen ko teker ni Idek hay?
 天上的彩虹美麗嗎?
- 
                        Malakapot kami to romi’ami’ad a micodad ato misalama^.
 我們每天一起唸書和玩耍。
- 
                        Aka ka apac a talapicodadan.
 上學不可以遲到。
- 
                        Pahanhan to a micodad, masadak kako a talapapotal no picodadan.
 下課了,我走出教室。
- 
                        Ira ko cecay a cirot i faled no facidol,
 在麵包樹上有一隻伯勞鳥,
- 
                        O maan a on-doan ko kaolahan no miso?
 你喜歡什麼運動?
- 
                        Mafana’ kiso a masakero^ haw?
 你會跳舞嗎?
- 
                        Hay, mafana’ kako a romadiw.
 是的,我會唱歌。
- 
                        Mafana’ kiso a romadiw haw?
 你會唱歌嗎?
- 
                        Pinaay ko widi^ a lomowad kiso to dafak?
 你早上幾點起床?
- 
                        Enemay ko widi^ a lomowad kako.
 我早上六點起床。
- 
                        Siwa^ ira ko pangkiw no widi^ a mafoti’ kako.
 我晚上九點半睡覺。
- 
                        Pinaay ko widi^ a mafoti’ kiso?
 你晚上幾點睡覺?
- 
                        Ha! Ano hacowa^ a taloma’ ciira?
 喔!她什麼時候回來呢?
- 
                        Talalotok kami a miliso’ ci akongan.
 我們去山上拜訪外公。
- 
                        Mafana’ kako a mirenaf.
 我會畫圖。
- 
                        Citamohong ci ina^ a masadak haw?
 媽媽外出的時候,有戴帽子嗎?
- 
                        Caay, mapawan ciira a citamohong.
 不,她忘了戴帽子。
- 
                        Manga’ay kako a misalama^ i herek no lahok haw?
 下午我可以去玩嗎?
- 
                        Nga’ay to, kataloma’ a malafi^!
 可以,記得回來吃晚餐喔!
- 
                        Ano masalaw i, manga’ay kako a masadak haw?
 如果雨停了,我可以出去嗎?
- 
                        Mafotek ci ama: a mitolon.
 阿嬤閉上眼睛祈禱。
- 
                        Nanay kadofah anini^ a miheca^!
 願今年大豐收。
- 
                        Talakiwkay kami a milihay.
 我們要去教會做禮拜。
- 
                        Pina^ a romi’ad ko cecay a lipay?
 一個禮拜有幾天?
- 
                        Pito^ a romi’ad.
 一個禮拜有七天。
- 
                        Talalotok ca Panay a mipeco’ to mami^.
 Panay一家人到山上摘橘子。
- 
                        liliden no niyam a pataloma’.
 我們都搬回家。
- 
                        O matefaday i sera^ a posak ato fawo^ i,
 掉在地上的飯粒和蟲,
- 
                        Malalok kami a matayal.
 我們工作很勤勞。
- 
                        O malafoloday a alonah kami.
 我們是一群螞蟻。
- 
                        O malalokay a alonah kami.
 我們是一群勤快的螞蟻。
- 
                        Nawhani misaromi’ad a misa’icel a minanam ciira.
 因為他每天努力練習。
- 
                        Malalifet caira a mafekac.
 他們在比賽跑步。
- 
                        Anini^ a mihcaan, kadofah ko pinaloma^.
 今年稻米豐收,
- 
                        Lipahak sa ci mama^ a matawa^.
 爸爸高興得笑呵呵。
- 
                        Ngarngar sa ciira a matayal i pala^.
 他每天辛勤地在田裡耕作。
- 
                        Pakaci-ting-sya^ kako a talapicodadan to romi’ami’ad.
 我每天騎腳踏車上學。
- 
                        Cecay a romi’ad, i fatad no lalan.
 有一天,在上學的路上,
- 
                        Ira a mita’elif ci faki^.
 有一位叔叔經過。
- 
                        Pina^ a wawidian ta tangasa^?
 要多少時間才會到達?
- 
                        Pakatolo^ a wawidian.
 大約要三個小時。
- 
                        Pakamaan a talaTaypak?
 去台北要搭什麼車?
- 
                        Kaci-hi-lo-mit a paka-o-to-fay.
 騎摩托車一定要戴安全帽。
- 
                        Kasatisil a madakaw to faso^.
 搭公車要排隊上車。
- 
                        O satakaraway a lotok i, o Yu-san.
 最高的山是玉山。
- 
                        Hacowa^ ko raay a rakaten?
 要走多久呢?
- 
                        Licayaw ho^ kiso, maanen a tayra i Tafalong?
 請問你,怎樣到太巴塱部落?
- 
                        Macowa^ a nanomen ko riyar?
 海水喝起來味道如何?
- 
                        Mararid a talariyar a mifoting ko mifotingay.
 漁夫常常出海捕魚。
- 
                        O maan ko kaolahan iso a kakaenen?
 你喜歡吃什麼?
- 
                        Kamaro’, o maan ko kangalayan no miso a maen?
 請坐,請問你要吃什麼?
- 
                        Maanen aca^, awaay ko hemay itini, edeng o walay a cecay.
 抱歉,這裡沒有飯,只有麵。
- 
                        Sowalen ari, o maamaan a swey-kwo-an ko iraay itini i Taywan?
 說說看,台灣有哪些水果?
- 
                        Ciheci^ to mihecahecaan kora a losay haw?
 那些果樹每年結果實嗎?
- 
                        Hay, mararid a macidal, saka malofic ko heci^.
 是的,因為陽光充足,所以結很多果實。
- 
                        Pacilahen to mamang ta kaeso’ a kaenen.
 加一點鹽才好吃。
- 
                        Kalamkamen a paising.
 趕快去給醫生看。
- 
                        Aka to kahalikaen to piyang, kalalok a miforac to wadis.
 不要再貪吃糖果,多刷牙。
- 
                        Mafana’ haca^ kako a mipadang misawsaw to kaysing, to tapila’ ato ’alapit.
 我還會幫忙洗碗盤和筷子。
- 
                        Faecalay a wawa^ saan ko singsi^ a mahemek i takowanan.
 老師稱讚我是一個很乖的小孩。
- 
                        ’Eminen ako a maen ko kakaenen i kaysing.
 我把碗裡的飯菜吃完。
- 
                        Lima^ patongal han to siwa^ i, safaw sepat to ko pida^ a mapolong.
 五加九共十四元。
- 
                        Pafelien haca kako to tosa^ no limaay a pida^ i, manga’a:y to.
 你再給我兩個五元的也可以。
- 
                        Mangalay kako to mo^tep no mo^tepay a pida^.
 我想要換十個十元。
- 
                        Tawki^, cecay li’an ko pida^ ako. Mangalay kako a mifalic.
 老闆,我有一百元。我想要換錢。
- 
                        Pafelien ni ina^ kako to lima^ polo’ a payso^ to pi:lipalipayan.
 媽媽每星期給我五十元。
- 
                        ’Anangen ako ko tosa^ polo’ a payso^.
 我就存二十元。
- 
                        Tahenay ko rakat no karaya’ay, cecay a romi’ad kina tosa^ polo’ ira ko sepat a misaliyok.
 長針走得快,一天走二十四圈。
- 
                        Mana’on ko rakat no papoyo’ay, cecay a romi’ad kina tosa^ a misaliyok.
 短針走得慢,一天走兩圈。
- 
                        mato mipalalay i takowanan a papido^do^ to rakat no romi’ad.
 好像在提醒我要依時作息。
- 
                        Pafeli^ ci mama^ ako to faelohay a toki^ i takowanan.
 爸爸給我新手錶。
- 
                        Herek no lahok toloay ko toki^, tayra ciira ci fayian a mitenoon.
 下午三點,媽媽到姨媽家學習織布。
- 
                        Saromi’ad saan ciira a pahoting.
 他每天放羊吃草。
- 
                        Matepa^ to. Hilam itira: i rarikor no ’ongcoy a milimek.
 找到了!原來躲在大石頭的後面。
- 
                        Kanarikay a mikilim, ano icowa:ay to?
 趕快去找,不知到哪去了?
- 
                        Maolah ko ’oner a masadak to dadaya^.
 蛇喜歡在晚上出現。
- 
                        Ano tomowa’ ho ko ngapa^ nira i, caay to kacaloway a milaliw ko ’edo ato takola^.
 只要張開嘴,老鼠和青蛙都很難逃開。
- 
                        I hanahanaan to ciira a misaefeefer.
 牠在花叢裡飛來飛去。
- 
                        Salo:ngan a nenengen ko ’adipapang.
 蝴蝶看起來真美麗。
- 
                        Rahoday a nanamen ko sowal no Pangcah haw?
 阿美族話好學嗎?
- 
                        I picodadan kako a minanam.
 我在學校學。
- 
                        Icowa^ kiso a minanam to sowal no Pangcah?
 你在哪裡學阿美族話?
- 
                        Mafana’ kiso a somowal to sowal no Pangcah haw?
 你會講阿美族話嗎?
- 
                        Ano o masamaamaanay to a kongko^ i, maolah kako a mitengil.
 各類的故事,我都喜歡聽。
- 
                        Mafa:na’ cingra a pakongko^ to kakaolahan a mitengil.
 他很會說好聽的故事。
- 
                        Mafana’ ci akong a pakongko^.
 阿公很會講故事。
- 
                        Mararid kako a maro’ i lidong no kilang a mitengil to pipakongko^ ni akong.
 我常常坐在樹下,聽阿公講故事。
- 
                        Mapolong a mitengil kami o malakapotay a micodad.
 我們同學就一起聽。
- 
                        Icowa^ ko satakara:way a loma’?
 最高的大樓在哪裡?
- 
                        I codad. Malalok a micodad i, matongal ko fana’ no mita.
 在書裡。勤讀書可以讓我們增加知識。
- 
                        Hay! Ano maherek kiso a miasip, kanca^ panokas hato i ci Panayan.
 好的,如果你讀完了,務必親自還給Panay。
- 
                        Awaay ko no mako, nika ira ko ni Panay. Tanamay ako a somowal cingra.
 我沒有,但是Panay有。我試試幫你向她傳話。
- 
                        Namiasip to kiso tina “Ilisin no ’Amis” sanay a codad haw?
 你讀過《阿美族豐年祭》這本書嗎?
- 
                        Malahakelong kako ato kapot a tayra i picakayan to codad inacila^.
 昨天我和同學一起到書店去。
- 
                        Hilam han o malecaday aca^ ko nicakayan niyam a ci-ting.
 結果我們兩人各買了一本相同的字典。
- 
                        Mangalay kami a micakay to ci-ting ato no kongko^ a codad.
 我們都想買字典和故事書。
- 
                        Nikaorira, caay ka lecad ko nicakayan niyam to no kongko^ a codad.
 但是,我們買的故事書卻不同。
- 
                        Minanam kako a misorit to codad.
 我在練習寫字。
- 
                        Mangalay kako tahenay a mafana’.
 我希望很快的學會。
- 
                        Ano mafana’ to kako a misorit i,
 如果我學會書寫時,
- 
                        I Tay-pak ciira a matayal, tadamaoron kako i ciiraan.
 他在台北工作,我很想念他。
- 
                        Lipahak ko faloco’ ako a pakalayap to tikami^ iso anini^.
 今天接到你的信,我非常高興。
- 
                        Maolah kako toya toloay a codad, o nipafelian iso i takowanan i ’ayaw nonini a folad.
 我都很喜歡你上個月送給我的三本書。
- 
                        Nanay matiya kiso, mamalafangcalay a singsi^ kako.
 希望我像你一樣,將來做個優秀的老師。
- 
                        Mipi-yi to, mamalasingsi^ to kiso saan ko sowal a matengil.
 聽說你畢業了,就要當老師了。
- 
                        O mamisa’icel kako a micodad.
 我要努力讀書。
- 
                        Codaden ako ko malitemohay a demak to romi’ami’ad.
 我把每天發生的事記下來。
- 
                        adihay ko mata’elifay to ako a demak i laloma’ no re-ci^.
 日記裡有許多我過去的事。
- 
                        Ano matira, manga’ay kako a minanam a misorit,
 這樣不但可以練習寫字,
- 
                        O hahadimelen ako a mi’anang.
 我要好好地保存。
- 
                        hacecacecay han niira ko tikami^ a patangasa^ i pilomaloma’.
 他把信一封一封送到各家各戶。
- 
                        Lipahak ko tamdaw a pakalayap to tikami^.
 人們收到了信,都很高興。
- 
                        Saromi’ami’ad saan a patangasa^ to tikami^ to pilomaloma’.
 每天挨家挨戶替人們送信。
- 
                        Ano cilafang ko Pangcah to naniraayay i, pasadak ko i loma’ay to kaeso’ay a kakaenen.
 如果阿美族有朋友自遠方來,家的主人會端出美食出來宴客。
- 
                        O imi^ nonini a sowal i,
 這句話的意思是:
- 
                        Kirami, ano citelep ko loma’ i, tatiih a misoni^; nawhani, paysin.
 但是,如果家裡有人去世,就不能吹奏,因為會觸犯禁忌。
- 
                        Pasifana’ ko singsi niyam a misanga’ to tiftif anini^ a romi’ad.
 今天老師教我們製作口簧琴。
- 
                        O nanoto’as ita o Pangcah a pinasanga’ kiraan.
 那是我們阿美族的傳統建築。
- 
                        Ira i sacomod no niyaro’ ko pikacawan, o pikecoran a minengneng to rakat no ’ada^.
 瞭望台在部落的入口,用來觀察敵人的行動。
- 
                        Nga’ay kita a talapatiyamay a micakay to maamaan.
 我們可以到商店買東西。
- 
                        Nga’ay kita a tala-yo-fing a micu-king, miepod to pida^ ato paefer to tikami^.
 也可以到郵局存錢、領錢和寄信。
- 
                        Ano adada^ i, manga’ay a talapipaisingan a paising.
 如果生病了,可以到醫院看病。
- 
                        Inian a kalopitokohan i, o sakacaloway no mita a ma’orip.
 這些現代的設施讓我們的生活方便。
- 
                        Oya ma’araway a niyaro’ i, o Pos-ko^.
 那看得見的部落是玉里。
- 
                        Tosa^ a pa-sin-to^ no po:long no tamdaw i Tay-wan ko Yin-cu-min.
 原住民的人口佔台灣總人口的2%。
- 
                        O roma^ a kalitosa^ i, i to-kay to a maro’.
 另一半的人住在都市裡了。
- 
                        I to-kay to caira a matayal ato misaparod.
 他們已在都市成家,工作也在那裡。
- 
                        Orasaka, o teloc no Yin-cu-min, ’aloman to ko i to-kayay a mato’as anini^.
 所以,現在有許多的原住民的後代在都市長大。
- 
                        Anini^ a mihecaan, paka-hi-ko-ki^ a taloma’ naniTay-pak ko po:long no paro^ no loma’ no faki^ ako.
 今年,叔叔一家人從台北搭飛機回來。
- 
                        Miilisin ko niyaro’ niyam i salaloma’ no faloay ato siwaay a folad to mihecahecaan.
 每年的八月到九月之間,我們的部落舉行「豐年祭」。
- 
                        Mapolong ko ’alomanay a romadiw ato masakero^ i papotal, malipahak to nikasefek no kinaira no pinaloma^.
 大家在廣場上快樂地唱歌和跳舞來慶祝豐收。
- 
                        O pakeras haw i, miliyaw a macakat ko pacihakay a mifolesak to nisangicingiciwan a ’icep. Nanay citama’ ko kapah a mi’adop ato mifoting o saanay.
 至於pakeras儀式是,女祭司再次爬到宗祠的屋頂上,向大眾撒檳榔切片。以示祝福部落青年上山打獵、下海漁撈順遂,常有獵獲。
- 
                        Anini^ palimo^ han to a palacecay ko pakomod ato pakeras.
 今天把pakomod和pakeras 合併成為palimo^。
- 
                        O pakomod hananay a demak haw i, macakat i tongroh no loma’ no kakitaan ko pacihakay a mifosfos to eraw. Nanay masaray ko kaloadada^ no tamdaw o saanay.
 所謂的pakomod儀式是,女祭司爬上宗祠的屋頂,向大眾撒甜酒。以示驅邪並治好大眾的各種疾病。
- 
                        Sarikoray to a kasakeroan a romi’ad no ilisin anini^.
 今天是豐年祭歌舞節目的最後一天。
- 
                        Ano cimaramoday i niyaro’ i, o tata’angay a demak no ngangasawan.
 部落裡有人結婚,是整個氏族的大事。
- 
                        Mikitemel ko faki^ a somowal, mipalemed ko finawlan i cairaan.
 伯父輩會給他們訓話,族人會給他們祝福。
- 
                        Mitolon ko mato’asay, mikitemel a pa’icel i tamiyanan to sakalalok a matayal.
 長老祈福,並且勉勵我們做事要認真。
- 
                        Yo matengil to ko piparadiw i, madado^do kami a masadak naipicodadan, misi’ayaw to faelohay a ’orip.
 當聽到歌聲響起,我們一個接一個走出學校,邁向新的人生。
- 
                        Papilifeten nangra kami a mipana’.
 他們讓我們比賽射箭。
- 
                        Atien no picodadan ko kalas no niyaro’ a mikerid to pisaselal.
 學校請耆老為我們舉辦成年禮。
- 
                        O pico^yapan no niyam a romi’ad anini^.
 今天是我們畢業的日子。
- 
                        Maparenget ko pakalifetay a micodaday.
 通過的學生才能戴上頭飾。
 
- 
                        Fae:ket kiraan a ’anengang hay?
- 
                  舌頭;延長;擴散;傳播 同 dat dat 
- 
                  有什麼重要的事? 同 siroma 
- 
                  經過學手藝而長成的 同 mah tanam